Zorgbeveiligers ontmoeten tijdens hun werk allerlei mensen. Daaronder bevinden zich ook mensen die anders reageren, mensen die gedesoriënteerd zijn, mensen die onder invloed lijken of mensen die agressief reageren. Vaak vallen daarbij termen als ‘verward gedrag’ en ‘verwarde mensen’. Vooral als er sprake is van gedrag dat overlast of angst veroorzaakt. Maar wat is verward gedrag? En wat betekent dit voor zorgbeveiliging?
Het Aanjaagteam Verwarde Personen definieert verwarde personen als mensen die grip op hun leven (dreigen) te verliezen, waardoor het risico aanwezig is dat zij zichzelf of anderen schade berokkenen. Maar de term ‘verward’ doet niet altijd recht aan waar het in feite om gaat: mensen met een acute zorgvraag. Deze omschrijving past misschien beter bij de schrijnende situaties waar zorgbeveiligers zo nu en dan mee te maken hebben. Verwardheid is namelijk geen eigenschap, maar een oordeel over gedragingen.
Wie vertonen verward gedrag?
Verward gedrag kent veel oorzaken en achtergronden. Het is mogelijk dat het voortkomt uit psychische aandoeningen, een verstandelijke beperking, dementie of verslavingsproblematiek. Maar ook levensproblemen – zoals het verlies van dierbaren, dakloos raken of ernstige schulden – kunnen verward gedrag veroorzaken. Vaak gaat het om een combinatie van levensproblemen en een psychische aandoening of beperking.
Verwardheid is nadrukkelijk niet hetzelfde als het hebben van een psychische aandoening of beperking. Een psychische aandoening of beperking kán weliswaar een oorzaak zijn van verward gedrag, maar hoeft dat niet te zijn.
De meeste verwarde mensen vormen geen gevaar, zelfs niet als zij wel voor overlast en angst zorgen. In sommige gevallen gaat het om mensen die wel het risico dat zij zichzelf of anderen schade berokkenen, maar dit komt minder vaak voor. Tegelijk lopen verwarde mensen wel een groter risico om slachtoffer te worden van agressie of geweld. Verwarde mensen kunnen op verschillende momenten tot verschillende categorieën behoren. Verward gedrag is meestal ook tijdelijk. Mensen vertonen op een bepaald moment verward gedrag, omdat hun leven op dat moment problemen kent. Dat maakt dat het etiket ‘verward’ gezien moet worden als een momentopname.
Wat betekent dit voor zorgbeveiliging?
Wanneer zorgbeveiligers iemand kwalificeren als ‘verward’ houdt dat in dat ze geen logica of samenhang kunnen ontdekken in het gedrag of de woorden van de persoon. Dat wil niet zeggen dat die logica of samenhang daadwerkelijk ontbreekt. Het is namelijk heel goed mogelijk dat de persoonlijke omstandigheden of gebeurtenissen waarom iemand emotioneel, boos, eenzaam, angstig, onder invloed, wanhopig of ontredderd is gewoonweg niet bekend zijn bij de beveiliger. Het lukt de beveiliger dan niet om degene die verward gedrag vertoont te begrijpen.
Het is de vraag of onder alle omstandigheden van de beveiliger verwacht kan worden om zich daar op te richten. De primaire taak is immers om de orde te bewaken (en deze te herstellen bij verstoringen). Het is beslist niet eenvoudig om aandacht te schenken aan de vraag waaróm iemand iets doet, terwijl ingegrepen moet worden bij bijvoorbeeld agressie of ernstige overlast.
Dat wil niet zeggen dat de vraag waaróm iemand iets doet geen zaak is van de beveiliger. Juist van een zorgbeveiliger mag dit wel verwacht worden. Zij krijgen in hun werk immers relatief vaak te maken met mensen die zich verward gedragen. Het is dan ook – juist voor zorgbeveiligers – belangrijk om te weten waar het gedrag vandaan kan komen en hoe zij er het beste op kunnen reageren.
Wanneer de beveiliger daarnaast de weg weet te vinden naar passende zorg en ondersteuning, kan de beste balans gevonden worden tussen zorg en beveiliging. Precies waar de zorgbeveiliger altijd op aan zou moeten sturen.