Security awareness: zien wat anderen missen

Iemand die mee naar binnenloopt met een medewerker die uit beleefdheid de deur openhoudt. Een persoon met onbegrepen gedrag die over grenzen gaat. Of een kinderwagen die ineens onbeheerd in een hal staat. Elke beveiliger komt deze situaties tegen en hoort te weten: niet elk risico kondigt zich luid aan. Sommige signalen zijn klein, vluchtig of indirect. Juist dan maakt security awareness het verschil. Maar wat is het precies? Wat vraagt het in de praktijk? En waarom is het zo bepalend voor de effectiviteit van de beveiliging?

Wat is security awareness? Security awareness is het vermogen om mogelijke dreigingen vroegtijdig te signaleren en daar doeltreffend op te reageren. Het betekent meer dan alleen alert zijn. Het vraagt om het herkennen van risicovolle gedragingen en situaties, het begrijpen van de mogelijke gevolgen daarvan én het nemen van verantwoordelijkheid op het juiste moment.

Een beveiliger met voldoende security awareness stelt vragen, maakt contact, houdt overzicht en weet wat hij moet doen – ook als de dreiging nog niet tastbaar is. Waarom het ertoe doet In de meeste situaties kondigt een verstoring zich niet plotseling aan. Er gaan signalen aan vooraf: afwijkend gedrag, routines die doorbroken worden, voorwerpen die er niet thuishoren. Wie deze tijdig opmerkt, kan escalatie voorkomen of vertragen. Daarmee is security awareness een van de krachtigste wapens binnen de fysieke beveiliging. Het beschermt niet alleen mensen en middelen, maar verhoogt ook het veiligheidsgevoel en versterkt het professioneel imago van de beveiliger. Herkenbare voorbeelden Hoewel er te veel signalen en omstandigheden zijn om ze allemaal te noemen, geven we een aantal  herkenbare voorbeelden:

• Dwaalgedrag: iemand loopt rond zonder duidelijk doel of blijft opvallend lang hangen.

• Tailgating: een bezoeker probeert zonder pas of autorisatie met iemand mee naar binnen te glippen.

• Onbeheerde objecten: tassen, dozen of apparatuur zonder duidelijke eigenaar.

• Afleggen: iemand observeert de omgeving of volgt routines, alsof deze aan het verkennen is.

• Ongebruikelijke kleding of accessoires: grote tassen, capuchons of kleding die niet past bij het weer of de locatie.

• Herhaald gedrag: dezelfde persoon en auto keert meerdere keren terug zonder duidelijke reden.
  

Soms zijn deze signalen of situaties op zichzelf onschuldig. Maar wie patronen herkent en handelt, kan daarmee voorkomen dat iets kleins uit kan groeien tot een incident.

Dreiging in de kiem gesmoord

Stel je voor: op een drukke middag meldt een man zich bij een publieke balie. Hij is gefrustreerd over een eerdere afwijzing en geeft aan “nu eindelijk gehoord te willen worden”. De beveiligers merken zijn gespannen houding op, net als het feit dat hij steeds achterwaarts richting de uitgang kijkt. Ze registreren ook dat hij zijn handen diep en gespannen in zijn jaszakken houdt.

De beveiliger waarschuwt het Alpha Ondersteuningsteam en maakt vervolgens op rustige toon contact, maar de man ontwijkt het gesprek en schuift uiteindelijk zijn jas opzij, waarbij een object zichtbaar wordt dat lijkt op een zwaar metalen voorwerp. De beveiligers treden volgens protocol op: terwijl één beveiliger de man kalm blijft aanspreken, informeert de ander de politie en begeleidt de directe omstanders uit de buurt van de man. Het Alpha Ondersteuningsteam – gespecialiseerd in het begeleiden van complexe of escalerende situaties – komt ter plaatse. De situatie wordt gestabiliseerd en de man wordt overgedragen aan de hulpdiensten. Achteraf blijkt dat hij van plan was zichzelf pijn te doen om aandacht te vragen voor zijn situatie. Dankzij alert handelen en vroegtijdige opschaling is erger voorkomen.

Wat vraagt het van beveiligers?

Security awareness vereist geen overmatige achterdocht, maar wél een combinatie van alertheid, inzicht en professioneel handelen. Dat begint met het herkennen en opmerken van afwijkingen – en eindigt bij verantwoordelijkheid nemen. Wil jij ook meer security awareness? Zet dan vooral in op:

1. Waarnemen: blijf bewust van je omgeving. Let op mensen, objecten en gedragingen.

2. Contact maken: een eenvoudige begroeting of het aanbieden van hulp kan intenties zichtbaar maken.

3. Doorvragen: laat je niet snel afschepen – blijf beleefd, maar vasthoudend.

4. Observeren: blijf alert, ook na het eerste contactmoment.

5. Melden en delen: vertrouw op je waarneming. Twijfel je? Deel het met anderen. Beveiliging is teamwork – en dat begint met delen wat je ziet.
   

Tot slot

Security awareness is geen eenmalige actie, maar een continu bewustzijn. In een wereld waarin dreigingen steeds diffuser worden, is het vermogen om te zien wat anderen missen van onschatbare waarde. Want wie als beveiliger wil uitblinken, begint bij het fundament: weten wat er speelt – en durven te handelen.